गोकर्णेश्वर क्षेत्रलाई विश्व सम्पदा सूचिमा राख्ने प्रयासमा जुटेका छन् सांसद फुयाँल

कपन अनलाइन

केशव पाठक।

काठमाडौँको सभ्यतासँग जोडिएको  ऐतिहासिक, धार्मिक एवम् पर्यटकीय गोकर्णेश्वर क्षेत्र उचित प्रचारप्रसारको अभावमा ओझेलमा परेको छ । यस महत्वपूर्ण पर्यटकीय क्षेत्र सरोकारवाला निकायको बेवास्ताकै कारण राजधानीभित्रै भएर पनि बत्तीमुनिको अध्यारो झैँ बनेको हो । काठमाडौँ निर्वाचन क्षेत्र नं ३ मा पर्ने गोकर्णेश्वर क्षेत्रमा  पुरातात्विक महत्वका मठमन्दिर, देवालय र नेवारी संस्कृतिको मौलिकपनका लागि प्रशिद्ध छ । वागमती नदीको तटसहितको उत्तरवाहिनी र गोकर्ण मन्दिर देशकै महत्वपूर्ण तिर्थस्थल हुन् ।

यो क्षेत्रमा धार्मिक, सांस्कृतिक मात्र हैन, महत्वपूर्ण पर्यटकीय गन्तव्यको रुपमा विकास हुने प्रशस्त आधार र सम्भावना छन् । यस निर्वाचन क्षेत्रका सांसद रामेश्वर फुयाँल यस्ता सभ्यता र संस्कृतिको विकासका लागि सोचमग्न छन् । फुयाँल लिच्छवीकालमा सम्बृद्ध राजधानीको रुपमा रहेको ‘गोकर्णेश्र देशे’ नामले कहलिएको पुरानो गाउँ गोकर्ण आसपासका गाउँको  सम्बृद्धिका लागि सांसद विकास कोष र अन्य बिभिन्न निकाय चाहर्छन् ।

सांसद फुयाँलले यस क्षेत्रको वागमती नद तटमा मानिसभन्दा अग्ला रुखहरू रोप्न विशेष योजना मात्र बनाएका छैनन् गोकर्णेश्वर क्षेत्रलाई विश्व सम्पदा क्षेत्रको रूपमा सूचिकृत गर्न प्रयासमा छन् । फुयाल भन्छन्, “यो देशकै महत्वपूर्ण सम्पदा हो जुन हाम्रा पूर्वजले हामीलाई उपहार दिएका छन् । यो उपहारलाई हामिले सिँगार्नुछ, संहाल्नुछ ।” उनी सांसद विकास कोषबाट मात्र हैन ठुला बजेटबाट यो क्षेत्रको विकासको योजना कोर्न प्रयासमा छन् । यो भगिरथ प्रयासमा स्थानीयवासीको महत्वपूर्ण सहयोग रहेको सांसदको  अनुभूति रहेको छ । पशुपति क्षेत्र विकास कोष जस्तै विकासकोष बनाएर विकासको गोरेटो कोर्न उद्धत छन् सांसद फुयाँल ।

सभ्यता र संस्कृति नै हाम्रो पहिचान रहेको मान्ने फुयाँल गोकर्णेश्वर क्षेत्रलाई अँधेरोमा पार्न चाहदैनन् । उनकै पहलमा अलि टाढाका तारेभीर, कागेश्वरी र मणिचुड त यतिखेर चर्चामा छन् भने गोकर्णेश्वरलाई समृद्ध बनाउन उनी झन् चिन्तित छन् । गोकर्णेश्वरसँगै रहेको शहीद पार्कमा आउने सबैलाई गोकर्ण मन्दिर क्षेत्रमा ल्याउने पहलमा लागेका छन् सांसद फुयाँल ।

गोकर्णेश्वर मन्दिर क्षेत्रसँग किराँतकालीन राजा यलम्बरको राज्यसँग पनि जोडिने गरिएको छ भने लिच्छविकालिन प्रख्यात  राजा मानदेवले शासन गरेको यो गाउँ आफ्नो समयको  निकै सम्बृद्ध ठाउँ थियो भन्ने जनश्रुति रहेको छ  । त्यसबेला राजा मानदेवले गोकर्ण र भक्तपुरको चाँगुनारायण दुवै राज्यमा शासन गर्दथे जनश्रुती सम्झिन्छन् सांसद फुयाल ।

पितृपूण्य कार्य गर्न र गोकर्णेश्वर मन्दिरको दर्शन तथा अवलोकन गर्न हजारौँ मानिस गोकर्ण पुग्छन्, सोही सङ्ख्यामा निजकैको उत्तरगया जान्छन् तर नेवारी संस्कृति र परम्पराको सम्पदा स्थल गोकर्णेश्वर देशे गाउँ पुग्दैनन् । किनकी उनीहरुलाई यो ऐतिहासिक गाउँका बारेमा जानकारी नै छैन । पर्यटकीय सम्भावना बोकेको गोकर्णेश्वरलाई होमस्टे (घरवास)को रुपमा प्रवद्र्धन गरी आन्तरिक तथा विदेशी पर्यटक भित्र्याउन पनि सांसद फुयाल र स्थानीयवासी तम्सिएका छन् ।

गोकर्णेश्वर क्षेत्रमा परम्परागत संस्कृति बोकेका विभिन्न मठमन्दिर छन् । गाउँको प्रवेशद्वारमै लिच्छवीकालीन कलात्मक भीमसेन मन्दिर छ । यहाँ चण्डेश्वर मन्दिरमा बच्चा जन्मेपछि न्वारान गरेजस्तै गाई भैँसी ब्याएपछि १२ दिनभित्रमा पूजा गर्नुपर्ने प्रथा छ । गाउँको बीचमा श्री पकनावती गणेश मन्दिर, नाटेश्वर महादेव र तलेजु भवानीको मन्दिर छ । चिवा बुद्ध, पञ्चमुखी बुद्धको मूर्ति पनि छ । यहाँ बर्सेनि वैशाख ४ देखि ८ गतेसम्म धुमधामसँग कान्ति भैरवनाथको जात्रा मनाउने गरिन्छ । धार्मिक महत्व बोकेको गोकर्णेश्वरको मन्दिरमा भदौँमा कुसे औँसी र पुसमा पौखगया औँसीमा पितृकार्यको मेला लाग्ने गर्छ ।

गोकर्ण मन्दिरपछिको महत्वपूर्ण गन्तव्य उत्तर बाहिनी क्षेत्र जहाँ भैरव र कालीको मन्दिर छ, पञ्चमुखी हनुमान र जागेश्वर महादेवको मन्दिरले पर्यटक लोभ्याउँछन् । त्यहाँ रहेको ऐतिहासिक गुफामा शिवपुरीलगायतका बाबाहरुले तपस्या गरेको बताइन्छ

सांसद फुयाल आजका दिन देखिने मात्र हैन भोलिका दिन सबैले अनुभूति गर्ने काम गर्न चाहन्छन् । फागुन ७ गते कागेश्वरी महोत्सवको नजिकिँदै गर्दा सोही दिन देशकै पहिले अष्टधातुको कागको मूर्तिको शिलान्यास गर्ने तरखरमा छन् । ललितपुरमा कागको मूर्ति बनाउन उनले लगाइसके भने फागुन ७ गते पूर्व सभामुख सुवास नेम्वाङले सो कागको मूर्ति राख्ने स्थल शिलान्यास गर्ने कार्यक्रम छ ।