विपिलाई पछ्याउँदै सिद्धार्थ !!!

कपन अनलाइन, ७ कात्तिक, २०७३

नेपाली कांग्रेसको भातृ संस्था नेपाल तरुण दल महाधिवेशनको प्रकृयामा छ । एक महिनाअघि नै हुनुपर्ने तरुणदलको महाधिवेशनको मिति संभवतः तिहारपछि सार्वजनिक हुनेछ । आन्तरिक गुटबन्दि र निषेधको राजनीतिबाट ग्रसित रहेको नेपाली कांग्रेसभित्रको बिभिन्न समिकरणीय समस्याका कारण तरुणदलको महाधिवेशन रोकिएको कुरा छर्लङ्ग छ ।

पछिल्ला लामै वर्षहरुदेखि नेपाल तरुण दल खासै चर्चा प्रभावमा रहन सकेको छैन । नेपाली कांग्रेसको भातृ संगठन हुनुको नाम बाहेक चर्चायोग्य खासै काम गर्न सकेको छैन तरुण दलले ।

नेपाली कांग्रेसको १३ महाधिवेशनपछि भातृ संगठनलाई पनि दुरुस्त बनाउने सोचका साथ तरुण दलको इकाई, क्षेत्र र जिल्ला अधिवेशन पूर्ण भएको छ । नियमित अधिवेशनको सिलसिलाबाहेक तरुणदलको यो महाअधिवेशनको प्रशंगसँगै एउटा नाम चर्चाको परिधिमा आयो ।

नेपाली छापा तथा अन्य पत्रकारिताले उनलाई तुलनात्मकरुपमा राम्रै स्थानसमेत दिएको छ । उनी हुन् सिद्धार्थ कोइराला । स्व. विपि कोइरालाका आफ्नै नाति सिद्धार्थ कोइराला पूर्व मन्त्रि प्रकाश कोइरालाको छोरा हुन् ।

तरुणदलभित्रको गुट उपगुटभन्दा पृथक भएर आएको सिद्धार्थ कोइरालाको चर्चासँगै तरुणदलको उचाई पनि अग्लिएको आभाष गरेका छन् धेरैले । विपिको नाति यसरी भातृ संगठनमा केही गर्छु भनेर आउँदा नेपाली राजनीतिमा योग्यहरुको अभाव भैरहेको अवस्थामा राहतसमेत मिलेको आभाष गरिएको छ ।

कुनै अमुक नेताको फेरो समातेर माथि उठ्न खोज्नेहरुको झुण्डहरुबीच सिद्धार्थको परिचय, योग्यता तथा उचाई सर्वथा पृथक थियो । नेपाली कांग्रेसको राजनीतमिा कुन नेताको विश्वासपात्र को हो भन्ने सतही युद्धमा सिद्धार्थको पदार्पण आफैमा सर्वमान्य किसिमको थियो । सिद्धार्थ आफै भन्छन्, “युवाहरुमा आत्मबल भर्न म आएको हुँ ।” परिचयको अभाव भएर उनी राजनीतिमा पदार्पण भएका हैनन् ।

विपिका नाति हुनुसँगै उनले विरासतनै धेरै कुरा प्राप्त गर्न सक्छन् । हाल नेकाभित्र रहेका आफ्नाहरुमै पहल गरे पनि नेकाको राजनीतिमा केन्द्रिय सदस्य वा अन्य केही बन्न खासै मेहनत गर्न नपर्ने सिद्धार्थ युवा पुस्ताहरुमा देखिएको राजनीति प्रतिको घृणालाई सकारात्मक सन्देश दिन चाहन्छन् । “केही बन्छु भनेर म राजनीतिमा आएको हैन, केही दिन्छु युवा पुस्ताका लागि भनेर आएको हुँ राजनीतिमा”, सिद्धार्थले भने ।

विपिका नाति, प्रकाश कोइरालाको छोरा, मनिषा कोइरालाको भाई, बलिउड फिल्ममा पनि एउटा उचाई हासिल गरेका कलाकारको हैसियतमा सिद्धार्थ नामको आगाडि विशेषण धेरै छन । नेपाली राजनीतिमा लाग्नेहरुले नामभन्दा बदनाम नै बढि कमाइरहेको बेला सिद्धार्थ सजगताको साथ राजनीतिमा होमिएका छन्, हजुरबुबा विपिको पथलाई बोकेर ।

नेपाली राजनीतिमा केही फरक गरेर देखाउने मुडमा छन् उनी । राजनीतिमा लागेर केही लिनभन्दा पनि आफ्नो दिन आएको बताउँछन् उनी । “अब चिन्तन मात्र हैन विकासवादी सोच आवश्यक छ”, सिद्धार्थले थपे । विकासका प्याकेज बोकेर गाउँ गाउँ पुग्न सकिदैन भने अवको राजनीति अर्थहिन छ भन्ने सोचाई छ ।

तराई केही जिल्ला भ्रमण गरिसकेका सिद्धार्थ देशका सबै जिल्लामात्र नभै सबै गाउँ पुग्ने तयारीमा छन् । कहाँ के समस्या छ र कसरी विकास गर्न सकिन्छ भन्ने अध्ययन गर्ने क्रममा छन् उनी । “बस्ति अनि घरघरमा नपुगे मान्छेका पिडा र समस्या कसरी बुझ्न सकिन्छ र !” उनले थपे ।

आफ्ना हजुर बुबा विपिले नेपाली ग्रामीण क्षेत्रको विकास नै विकासको मूलाधार भएको बताउने स्मरण गर्दै सिद्धार्थले भने, “विपिले जस्तै व्यक्ति व्यक्ति र गाउँ गाउँका समस्या बुझ्न चाहन्छु ।” विपिको विरासतको राजनीतिप्रति सिद्धार्थलाई चासो छैन, उनी भन्छन्, “सिंगो नेपाली कांग्रेस नै विपिको विरासत हो ।

” युवाहरुको विदेश पलायनले देश गम्भीर संकटमा पर्दै गएको बुझाई राख्छन् सिद्धार्थ । “तरुण पढ्दैछन्, तर विदेश जानका लागि, नेपालमा केही गर्न र विकास गर्न हामीले पढ्नसमेत छाडिसक्यौँ ।” ती युवाहरुलाई विकासको मूलाधारमा समेट्न के के गर्न सकिन्छ मात्र हैन केही विकासका प्याकेज लिएर गाउँ हिँड्दैछन् उनी । कृषिमा नयाँ प्रबिधि तथा मेहनतले नेपाली गाउँ विकास हुन्छ भन्ने मानसिकता राखेर सिद्धार्थले चाँडै नै नेपाली कृषिसँग सम्बन्धित कार्यक्रम बनाउँदैछन् । “विपन्न तराई र दुर्गम गाउँका लागि हुनेछ मेरो कृषिका कामहरु” उनले थपे ।

नेपाली कांग्रेसभित्रको कुनमा गुटमा छन् त सिद्धार्थ ? सिद्धार्थले गुटका बारेमा बोल्न चाहेनन् । सबै वरिष्ठ वा अन्य नेताहरुले आयोजना गरेका कार्यक्रममा जान्छन् उनी । उनलाई देख्ने बित्तिकै पूराना नेता तथा कार्यकर्ताले सान्दाजु(विपि कोइराला) को शालिनता, भद्रता र मिलनशारिता पाउँछन् ।

त्यसैगरी नयाँ पुस्ताका नेता कार्यकर्ताले सिद्धार्थलाई भेट्दा उनको योङ्ग र इनरजेटिक स्वरुपमा केही गर्ने क्षमता देख्छन् । विपिका पुस्तक र चिन्तन पढ्न पनि व्यस्त छन् सिद्धार्थ । कोइराला परिवारबाट यतिखेर नेपाली कांग्रेस हाँकिरहेका महामन्त्रि सशांक कोइराला, सुजाता कोइरालाभन्दा पृथक पनि छन् सिद्धार्थ ।

उनलाई पद र स्थानको कुनै महत्व छैन । अझै १० वर्ष कुनै पदमा पुग्न आँतुरी छैन उनमा । “पदका लागि मात्र गरिने राजनीतिका कारण हाम्रो राजनीति कमजोर बनेको हो,” उनले भने । नेपाली राजनीतिलाई सुद्धिकरण गर्न पद र प्रतिष्ठाको स्वरुपबाट माथि उठ्न चाहन्छन् र विकासका आधारमा देशलाई हेर्न चाहन्छन् सिद्धार्थ ।

तरुण दलको महाधिवेशको क्रममा महाराजगञ्ज चक्रपथमा एउटा सम्पर्क कार्यालय खोलेर बसेका छन् सिद्धार्थ कोइराला । भेटघाट, प्रचारप्रसारका लागि सहज होस् भनेर खोलिएको कार्यालयमै भेटिन्छन् सिद्धार्थ । उनको यो सबै काममा मेरुदण्ड भएर बसेका छन् नेपाली कांग्रेसमा विगत ३० वर्षदेखि सक्रिय रहेका महाधिवेशन प्रतिनिधि राजेश अधिकारी ।

राजेश अधिकारीले आफ्नो घरको एउटा कोठा सिद्धार्थका लागि तरुणदलको राजनीति सफल बनाउन भेटघाट तथा प्रचारप्रसारका लागि उपलब्ध गराएका छन् । राजेशलाई सिद्धार्थ नेपाली राजनीतिका कर्णधार लाग्छ । अधिकारी अबको १० वर्षपछि नेपालमा नेताहरुको अभाव हुन सक्ने मान्दछन् त्यसैले मिसन र भिजन भएको व्यक्ति भएकाले सिद्धार्थलाई सहास दिन आफू अगाडि बढेको बताउँछन् ।

भएका नेताहरु क्षेत्रीय, जातीय हिसाबले आफूलाई अगाडि बढाउँदै गरेको अवस्थामा राष्ट्रिय नेता बन्नका लागि सिद्धार्थजस्तो सर्वगुण सम्पन्नसरह मानिस नेपाली राजनीतिलाई खाँचो भएको अधिकारीको ठम्याई छ । सिद्धार्थ राजनीतिक यात्रामा सहयोग गर्न पाएकोमा अधिकारी खुशी छन् । केही गर्न सक्ने मानिसलाई सहयोग गर्न पाउनु आफै उत्साहजनक काम हो उनले भने । राजनीतिमा कपाल आएर कपाल फुलाएकाहरुको भीडमा कपाल फुलाएर राजनीतिमा आएका सिद्धार्थमा धेरै आशा, भरोसा र उत्साह छ, राजेश अधिकारीले ।

फोटो: बसन्त गौतम