कपनमा चार प्रमुख दलका अध्यक्षहरु कस्ता छन् ? कपनको विकास बारे उनीहरु के सोच्छन् ?

करिब ५० हजार जनसंख्या बोकेको कपनमा राजनीति गर्ने देशका ठूला दल एमाओवादी, नेपाली कांग्रेस, एमाले र माओवादीका कपन अध्यक्षहरु पनि शक्तिशाली र प्रभावशाली मानिन्छन् । काठमाडौं जिल्लाको क्षेत्र नं. ४ को राजनीतिमा सबैभन्दा ठूला प्रभाव कपनले नै राख्ने गर्दछ । यतिखेर कपनमा राजनीतिकरुपमा ७ दलहरु देखिए पनि प्रभावकारिताको हिसाबले देशका ठुला पार्टीहरु एमाओवादी, कांग्रेस, एमाले र माओवादी नै हावी छन् । आसन्न निर्वाचनमा यिनै पार्टीहरु बीच नै  घम्साघम्सि हुने पक्का छ । यी चार दलमध्येबाट एमाओवादीबाट शिव बजगाईं, नेपाली कांग्रेसबाट विनोद चालिसे, नेकपा एमालेबाट ध्रुवराज न्यौपाने र नेकपा–माओवादीबाट ध्रुवकुमार बस्नेतले आ-आफनो पार्टीका प्रमुखको हैसियतमा कपनमा काम गर्दछन् ।)

कपनमा राजनीति गर्ने यी दलका प्रमुखहरु कस्ता छन् त ? कपनवासी धेरैले देखिरहेको अनुहार भए पनि उनीहरुको बारेमा थाहा नहुन सक्छ । साथैसाथै कपनको विकासमा उनीहरुको योगदान पत्तो नहुन सक्छ । यस विषयलाई जानकारी दिनका लागि कपन अनलाइनले चारै दलका प्रमुखहरुसँग एकसाथ बस्ने अवसार जुटायो । कपन अनलाइनसँगको भेटघाटका अवसरमा कपनको विकाससँग सम्बन्धित ६ वटा समान प्रश्नको उत्तर दिने क्रममा कपन २ स्थित इलेवन डाइमण्ड रेष्टुरेण्टमा सम्पादक केशव पाठकसँग भएको कुराकानीः

(साथमा कपन अनलाइनका आशिष गुरागाईं, नवराज भट्टराई, बद्रि भट्टराई, अशोकराज पाण्डे) (फोटोः राजुविक्रम थापा)

 

– परिचय

एमाओवादी कपन अध्यक्ष – शिव बजगाईं

काभ्रे जिल्ला नयाँ गाउँ गाविसमा ०२७ सालमा जन्मिएका शिव बजगाइँले प्रारम्भिक शिक्षा यसै गाउँबाट शुरु गरेका थिए । सोही जिल्लाको नालामा रहेको उग्रचण्डी माविबाट उनले प्रवेशिका परीक्षा उत्तीर्ण गरेका हुन् । ०४९ सालबाट एमालेको राजनीतिमा प्रवेशसँगै भएको स्थानीय निर्वाचनमा नयाँ गाउँमा वडाअध्यक्ष निर्वाचित भएका थिए । शिव बजगाइँ कपनमा ०५२ सालमा आएका हुन् । ०५६ सालमा एमाले फुटेपछि उनी माले भए । पार्टी एकिकरण पश्चात भने उनी एमालेमा फर्किएनन् माओवादी निकट बने । नेकपा माओवादीको पार्टी सदस्य भने उनी ०६१ सालमा मात्र भए । यद्यपि माओवादीको सक्रिय राजनीतिमा भने उनी गणतन्त्र पश्चात नै आएका हुन् । माओवादीमा सक्रिय भएपछि चाँडैनै उनले कपनको इन्चार्ज बनेर काम गर्ने जिम्मेवारी पाएका थिए । आफूलाई चाँडो रिसाउने मान्छे भन्न रुचाउने बजगाइँ अन्याय सहन नसक्ने स्वभावको बताउँछन् । यसै वर्ष भएको अधिवेशनबाट उनी एनेकपा माओवादीको कपन अध्यक्ष बनेका हुन् ।

नेपाली कांग्रेस कपन सभापति – विनोद चालिसे

कपन गाविसको वडा नं. ५ मा मजदुर तथा किसान परिवारमा जन्मिएका विनोद चालिसे हाल वडा नं. ६ मा बसोबास गर्छन् । सरकारी शिक्षक पेशामा संलग्न चालिसेले सामान्य प्रशासन विषयमा स्नातकोत्तर गरेका छन् भने समाजशास्त्र विषयमा स्नातकोत्तरको तयारी गरिरहेका छन् । विद्यालयमा अध्ययनकै क्रममा ०४६ सालको परिवर्तनको आन्दोलनमा होमिएको उनी जन्मजात कांग्रेस भएको बताउँछन् । ०४९ सालमा नेपाल विद्यार्थी संघमा प्रवेश गरेर उनले विधिवत नेपाली कांग्रेश बनेका  हुन् । प्रजातान्त्रिक मान्यतामा विश्वास राख्दै विद्यार्थी राजनीतिमा सक्रिय हुने क्रममा चालिसे नेपाल विद्यार्थी संघको क्षेत्रीय सभापति र  जिल्ला सदस्य समेत बने । त्यसैगरी विश्वभाषा क्याम्पसमा स्ववियुको निर्वाचनमा समेत भाग लिएका थिए । उनी ०५८ मा नेपाली कांग्रेसको आमन्त्रित क्षेत्रीय सदस्यसमेत बनेका थिए । राजनीति भनेका विचार, आस्था र समाजसेवा भएकोले यसलाई पेशा बनाउन नहुने बिचार राख्ने चालिसे छलछाम र लोभलाभको राजनीतिको विरोध गर्दछन् । आफ्नो स्वभावको बारेमा उनी केही भन्न चाहँदैनन् । उनी मेरो बारेमा त अरुले पो भन्ने हो भन्ने विचार राख्दछन् ।

 नेकपा एमाले कपन अध्यक्ष– ध्रुवराज न्यौपाने

ओखलढुंगा जिल्ला फुलबारी गाविसमा ०३७ सालमा सामान्य किसान परिवारमा जन्मिएका हुन् धु्रवराज न्यौपाने । ०४६ को परिवर्तनको संघारमा अवसरको खोजीमा काठमाडौं आइपुगेको न्यौपाने परिवार प्रजातन्त्रको आन्दोलनमा पनि सामेल भयो । शुरुमा महाँकाल पानी ट्यांकी केही वर्ष बसेपछि ०५१ सालमा उनको परिवार कपन भित्रिएको हो । ध्रुवराज न्यौपानेले कक्षा ६ देखि प्रवेशिका परीक्षासम्म महेन्द्र बौद्ध माविमा अध्ययन गरे । पशुपति कलेजबाट आइ कम पासगरेपछि उनले रत्नराज्य कलेजबाट ग्रामिण विकास विषयमा स्नातक गरेका छन् । कक्षा ८ देखि नै सानोतिनो काम गरेर अध्ययन गरेका न्यौपाने ०५४ सालमा भएको स्थानीय निर्वाचनबाट राजनीतितिर विशेष आकर्षित भएका हुन् । ०५४ सालकै हाराहारीमा उनी प्ररायुसंघको वडा अध्यक्ष बन्दै कपन गाउँ कमिटि सचिव बने । ०५६ सालमा नेकपा एमाले फुटेपछि उनी माले बने । ट्राभल तथा टुरिजम क्षेत्रलाई पेशा बनाएका न्यौपानेलाई बीचमा धेरैपटक तत्कालिन नेकपा माओवादी बन्ने अफरहरु आए पनि व्यक्ति हत्यालाई उनले चित्त बुझाउन सकेनन् । ०६२÷०६३ सालको आन्दोलनमा उनी १९ दिन नै सक्रिय सहभागि भए । ०६४ सालमा युवा संघको कपन अध्यक्ष भएपछि उनी फेरि राजनीतिमा सक्रिय बने ।  लगत्तै उनी कपन एमालेको सहसचिव बने । ०६६ सालमा कार्यवाहकरुपमा कपन एमालेको संयोजक बनेपछि उनी लगातर हालसम्म कपन एमालेका नेतृत्व गरिरहेका छन् । कमलो मनका ध्रुवराज न्यौपाने राजनीति भनेको समाजसेवाको उच्चतम विन्दु मान्दछन् ।

 नेकपा–माओवादी कपन इन्चार्ज – ध्रुवकुमार बस्नेत

रामेछाप जिल्ला देउराली गाविस वडा नं. १ भदौरेमा जन्मिएका ध्रुवकुमार बस्नेतले श्री सितलादेवी निमावि सिरुवारीबाट प्रारम्भिक शिक्षा हासिल गरेका हुन् । ०४६ सालमा कक्षा ६ मा पढिरहँदा राजनीतितिर आकर्षित भएका बस्नेत आफ्ना सुरुवाती गुरुको रुपमा देवशंकर पौडेल र गंगा कार्कीलाई मान्दछन् । कक्षा ८ मा पढिरहँदा अनेरास्ववियूको(एमाले) कार्यक्रममा “यो देशमा अब कुनै पनि राजनीतिक शक्ति छैन नयाँ शक्ति उदय भैसकेको छ” भन्ने आशयको भाषण गर्दा कांग्रेसपरस्त विद्यालय व्यवस्थापनले रामेछापकै साँघुटारको प्रहरी चौकीमा ३ दिन थुनेको घटनाले राजनीतिमा परिष्कृत भएर अगाडि बढ्ने प्रेरणा मिलेको बताउँछन् उनी । यही काण्डले उनी रातारात संगठनको जिल्ला सचिव भएका थिए । ०५४ मा एमालेबाट फुटेर माले बनेपछि मालेतिर लागेका बस्नेत पार्टी एकिकरणपश्चात माओवादीतिर ढल्किए । कपनमा आएपछि सेल कमिटि, बुथ कमिटिहुँदै उनी कपन गाविसमा २१ महिना नेकपा माओवादी पार्टीको सचिवको भूमिका निर्वाह गरे । पार्टी फुट्दा पनि उनले मध्यमार्गी धार समातेर सबैलाई मिलाएर जानुपर्छ भन्ने सोचमा धेरै कसरत गरे तर तत्कालिन पार्टीका केही व्यक्तिहरुका कारण उनी नेकपा–माओवादीमा लागे । यहि वर्ष भएको कपन अधिवेशनपछि उनी नेकपा–माओवादी कपनको इन्चार्ज भएका छन् । आफूलाई सादा जीवन उच्च विचारलाई जीवन मान्यता बनाएका बताउँछन् उनी ।

• १. तपाईंले कपन गाविसमा विकास भन्नाले के बुझ्नुहुन्छ ?

• ३. कपन गाविसमा भैरहेको विकासको प्रकृया कत्तिको चित्तबुझ्दो लाग्छ ? के यो सिस्टममा भैरहेको छ ? छैन भने सिस्टममा ल्याउन के प्रयास गर्नु भयो ?

•   ४. श्रावण ४ गते अपरान्ह १ घण्टामात्र आएको ठूलो पानीले कपनका फाँटका कतिपय क्षेत्रमा तनाव उत्पन्न भयो । विकासका नाममा भएका खोलालाई ढलमा परिणत गर्ने काम के ठीक थियो ? यसको जिम्मा कसले लिने होला ?

• ५. सहरजत्तिकै घर र जनसंख्या भएको कपनमा केही त्यस्ता कुरा छन् जसले तपाइँलाई  दिक्क लगाउँछ ।

 शिव बजगाइँ:     मलाइचाहिँ यहाँ भएका विकास निर्माणका कार्यले नै बढि दिक्क लगाउँछ । हिजो जे चिजलाई हामी विकास भनिरहेका थियौं आज त्यहि हाम्रो टाउको दुखाई बन्दै गएकोमा म दिक्क छु । मोटरसाइकलले बाटोमा जाम हुने सडक छन् हाम्रा । दुई हात बाटो मिच्न पाए हुन्थ्यो भन्ने प्रवृतिले बनेका घर छन् हाम्रा । हामी स्वयम् पनि दिक्कका भागिदार भइरहेका छौं । दीर्घकालिन सोचबिना बनाइएका धरोहर जसलाई हामीले अहिले विकास भनिरहेका छौं यी सब दिक्क लाग्ने साधन भएका छन् आज ।

विनोद चालिसेः       कपनको जनघनत्वको बृद्धिपछि विकास र विकासको प्रकृयालाई व्यवस्थापन गर्न सकिएन जस्तो लाग्छ । हामीले हाम्रो मानसिकता, विचार, दृष्टिकोण, संस्कारलाई परिवर्तन गर्न नसक्नाले पनि विकासलाई व्यवस्थापन गर्न नसकिएको हो । हामी कुरा एउटा र काम अर्काे गर्नै प्रवृतिको सूचक बनिसकेका छौं । हामीमा हाम्रो भन्दा पनि राम्रो कुरालाई प्रोत्साहन गर्न नसक्ने बानी आदिले मलाई दिक्क लगाउँछ । अनि वास्तवमा आफूले सोचेको र चाहना गरेको कुराहरुलाई कपनमा राजनीति गर्दैगर्दा कार्यान्वयनको तहमा लैजान सकिएन कि भन्ने कुराले पनि दिक्क लगाउँछ ।

ध्रुवराज न्यौपानेः       कपनमा दिक्क लाग्ने कुराहरु धेरै छन् । साना साना बाटाहरु छन््,  बच्चा खेल्ने ठाउँ छैन, पार्क छैन । दिक्क लगाउने कुराहरु धेरै छन् । सडकमा निर्माण सामग्री राखेका हुन्छन्, बाटामा सानातिना व्यवसाय गरिरहेका हुन्छन् यस्तै कुराहरुले दिक्क लगाउने त हो नि । सहरीकरण भयो जनसंख्या बढ्यो तर खानेपानीको हाहाकार छ । हिजोको सानातिना खानेपानीका श्रोतहरु सबै सुकेका छन् । मानिसहरु स्वार्थी भएको यो भीडमा म पनि त्यहि समाजको पात्र भएता पनि मैले चारैतिर चित्त दुखाउने कुराहरु देख्छु ।

• ६.अबको १० वर्षवछिको कपन कस्तो होला ? तपाईले यतिखेर नेतृत्व गरिरहँदा तपाईलाई के गर्दा भोलिका कपनलाई सुन्दर बनाउन सकिन्छ जस्तो लाग्छ ?

• ७. तपाईहरुले यतिखेर गाविसमा नेतृत्व गरिरहँदा यो कार्यकाल कपनका इतिहासमै सुवर्ण कार्यकाल हुनु पर्ने होइन ? कि सुवर्ण कार्यकाल नै हो ?