रुपचन्द्रले शुरु गरेको कृषि कर हटेपछि चन्दा उठाएर विद्यालय सञ्चालन

कपन अनलाइन 

पालुङ, मकवानपुर, २२ माघ । तीसको दशकसम्म स्थानीय कृषकबाट उत्पादित तरकारीमा लगाइने करको केही हिस्सा पाउँदै आएको जनकल्याण माध्यमिक विद्यालयले अहिले आम्दानीका अन्य स्रोतमा भर पर्नु परेको छ ।

थाहा अभियानका प्रणेता रुपचन्द्र विष्टले थालनी गरेको सो कृषि करले विद्यालयको आर्थिक संकट टर्ने गरेकामा हाल सरकारको न्यून बजेटको मारमा विद्यालय परेको हो । केन्द्र र स्थानीय सरकारबाट पाउने अनुदानबाट नपुगेर विद्यालयले अभिभावक र अन्य स्रोतबाट चन्दा सहयोग जुटाएर विद्यार्थीलाई गुणस्तरीय शिक्षा दिलाउन पहल गरिरहेको छ ।

विद्यालय शुरुआतका समयमा आर्थिक संकट हुँदा तत्कालीन प्रधानाध्यापक रुपचन्द्र विष्टको नेतृत्वमा पालुङ विकास समिति २०३१ गठन गरी कृषि करको अभियान थालनी भएको थियो । स्थानीय रुपमा उत्पादित आलु र अन्य तरकारीमा प्रतिधार्नी नौ पैसा कर लगाई त्यसको ६० प्रतिशत विद्यालय तथा ४० प्रतिशत पूर्वाधार विकासमा खर्चने गरिएको प्रधानाध्यापक सानोभाइ कार्कीले बताए ।

विद्यालय व्यवस्थापन समितिका संस्थापक अध्यक्ष झलकचन्द्र विष्ट थिए। संयोग थाहा नगरपालिकाका प्रमुख पनि लवशेर विष्ट नै हुन् । विष्टहरुकै त्याग र बलिदानबाट विद्यालय यहाँसम्म आइपुगेको शिक्षकहरु बताउँछन् । सोही विद्यालयमा पढेका प्रअ कार्कीले दुई दशकयता कृषि करको हिस्सा विद्यालयले पाउने प्रणाली हटेको र हाल स्थानीय सरकारले सो कर उठाई उसको वार्षिक बजेटका आधारमा विद्यालयले मागेको आधारमा केही रकम दिने गरेको जनाए।

मकवानपुरको मध्यभागमा रहेको विद्यालय थाहा नगरपालिका–७ मा पर्छ । शुरुमा कक्षा ६ देखि १० सम्म सञ्चालन गरेको सो विद्यालयले २०६२ सालदेखि कक्षा ११ र १२ पनि सञ्चालन गर्न थालेको हो । विद्यालयको पहिलो प्रवेशिका परीक्षा २०२६ सालमा एकजना मात्र विद्यार्थी रहेकामा हाल कक्षा १ देखि १२ सम्म कृषि प्राविधिक र साधारणतर्फ गरी एक हजार २५७ विद्यार्थी छन् । यहाँ गृह जिल्लाका साथै छिमेकी जिल्ला धादिङका विद्यार्थी पनि आउने गर्छन् ।

विसं २०२५ मा स्थापित सो विद्यालयको स्वर्ण महोत्सव समारोहको उद्घाटन आइतबार राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले गरेकि हुन् । सोही अवसरमा विद्यालयले स्वर्ण महोत्सव स्तम्भ र कृषि प्रयोगशाला भवन पनि उद्घाटन भयो । स्थानीय ढुंगालाई कलात्मक रुपमा बनाइएको स्तम्भमा थाहा अभियानको प्रतीक, कृषकले उत्पादन गर्ने आलु, जोत्दै गरेको गोरु र पढ्दै गरेका विद्यार्थीसमेत देखाइएको छ ।

प्रतिनिधिसभाका सदस्य विरोध खतिवडाले कृषि करको रकमबाट समेत विद्यालय चलाउनु परेको अवस्था स्मरण गर्दै परेको खण्डमा अहिले पनि स्थानीयवासी र कृषकले विद्यालयलाई सहयोग गर्नुपर्ने बताए ।

विद्यालयले आगामी दिनमा प्राविधिक शिक्षामा स्नातक तहसम्म सञ्चालन गरी दक्ष जनशक्ति उत्पादन गर्ने, शैक्षिक क्रियाकलापलाई प्रविधियुक्त बनाई गुणस्तरीयता वृद्धि गर्ने, विद्यालय हातामा स्वच्छ पिउने पानीको पर्याप्तता र शौचालयको व्यवस्था तथा शिक्षकको क्षमता अभिवृद्धिमा निरन्तरता दिने जस्ता कार्यक्रम अघि सारेको प्रअ कार्कीले जनाए । विद्यालयले साताव्यापी कार्यक्रम गरेको स्वर्ण महोत्सव मनाइरहेको छ ।