राजधानीलाई छोएन खुला दिसामुक्त अभियानले

काठमाडौँ, २ फागुन । सरकारले सन् २०१७ मा मुलुकलाई खुला दिसामुक्त राष्ट्र घोषणा गर्ने लक्ष्यअनुसार मुलुकमा विभिन्न गाविस, नगरपालिका र जिविसमा यो अभियान चलिरहँदा राजधानी काठमाडौँका कुनै पनि नगरपालिका अहिलेसम्म खुला दिसामुक्त घोषणा हुन सकेका छैनन् ।

काठमाडौँका ५७ वटै गाविसलाई नगरपालिका घोषणा गर्नुअघि १६ वटा गाविसलाई खुल्ला दिसामुक्त घोषणा गरिएको थियो । अहिले ती सबै गाविस मिलाएर नौवटा नगरपालिका बनाएपछि एउटा पनि नगरपालिका खुला दिसामुक्त घोषणा भई नसकेको खानेपानी क्षेत्रीय अनुगमन तथा सुपरीभेक्षण कार्यालय काठमाडौँले जनाएको छ ।
कार्यालयका अनुसार ती नगरपालिका कागेश्वरी, मनोहरा, शङ्खरापुर र दक्षिणकालीका कुनै पनि वडा खुला दिसामुक्त घोषणा भएका छैनन् ।
मुलुककै एकमात्र काठमाडौँ महानगरपालिकामा अहिलेसम्म खुला दिसामुक्त कार्यक्रम नै लागू हुन सकेको छैन भने अझै पनि गुणस्तरीय खानेपानी स्वच्छता समन्वय समिति गठनसमेत भएको छैन ।

काठमाडौँ नगरपालिकाका नौ नगरपालिकामध्ये ४७ वटा वडामात्रै खुला दिसामुक्त घोषणा भएका छन् ।
टोखा नगरपालिकाको १५ वटा वडामध्ये १३ वटा वडा, बूढानीलकण्ठका १७ वडामध्ये छवटा, गोकर्णेश्वरका १६, वडामध्ये पाँचवटा, चन्द्रागिरिका २३ वडामध्ये आठवटा, नागार्जुनका १४ वडामध्ये दुईवटा र तारकेश्वरका २१ वडामध्ये १२ वटा वडामात्र हालसम्म खुला दिसामुक्त घोषणा भएका छन् ।
काठमाडौँमा अझै छ हजार घरपरिवारमा शौचालय नहुँदा उनीहरु खुलारुपमै दिसापिसाब गर्ने गर्दछन् । जिल्ला विकास समितिको एक तथ्याङ्कअनुसार ८५ हजार ७२८ घरपरिवारमा सेफ्टी ट्याङ्की भएको शौचालय रहेको छ भने ४१ हजार ३०१ घरमा साधारण शौचालय र तीन लाख शौचालय सिधै ढलमा मिसिएको छ ।
काठमाडौँ महानगरपालिकाका अनुसार उपत्यकामा ९० वटा सार्वजनिक शौचालय भएका एक हजारमा ४० जनाले एउटा सार्वजनिक शौचालय प्रयोग गर्ने गरेको पाइन्छ ।
कीर्तिपुर नगरपालिकामा भने खानेपानी सरसफाइ तथा स्वच्छता समन्वय समिति गठन भई तथ्याङ्क लिने काम भएको खानेपानी क्षेत्रीय अनुगमन तथा सुपरीवेक्षण कार्यालयका प्राविधिक शम्भुबहादुर कार्कीले बताउनुभयो ।

विगत चार वर्षदेखि सरसफाइ गुरुयोजना लागू भए पनि काठमाडौँमा पनि यो प्रभावकारी कार्यान्वयन हुन सकेको छैन । गुरुयोजनाले सहरी वा ग्रामीण इलाकामा रहेका सबै घरमा अनिवार्य रुपमा शौचालयको सुविधा हुनुपर्ने जनाएको छ । रासस